Czym jest i jak sprawdzić zdolność kredytową?

Chcesz wziąć kredyt na mieszkanie, dom, samochód lub inny przedmiot czy nieruchomość? Przyda Ci się wiedza na temat tego, co to jest zdolność kredytowa oraz jak ją obliczyć. Odpowiadamy na pytania: czym jest, co daje i jak sprawdzić zdolność kredytową?

Co to jest zdolność kredytowa?

Zdolność kredytowa to sytuacja, w której kredytobiorca jest w stanie spłacić zaciągnięty kredyt wraz z odsetkami i dodatkowymi opłatami w terminie ustalonym w umowie kredytowej. 

Ubiegając się o pożyczkę pieniężną, instytucja bankowa przed podjęciem decyzji zawsze sprawdza zdolność kredytową potencjalnego kredytobiorcy.

W praktyce bankowej wyróżnia się dwa rodzaje zdolności kredytowej: formalnoprawną i merytoryczną.

• Formalnoprawna zdolność kredytowa dotyczy wiarygodności kredytobiorcy pod względem prawnym. Bierze się pod uwagę m.in. to, czy potencjalny kredytobiorca może nawiązać stosunek kredytowy ważny z mocy prawa. 
• Merytoryczna zdolność kredytowa dotyczy z kolei czynników ludzkich. Oprócz samych przepisów prawnych sprawdza się elementy, które budują zaufanie do kredytobiorcy. Należą do nich między innymi stan majątkowy, ocena sytuacji ekonomiczno-finansowej i przewidywanie, czy kredytobiorca będzie w stanie spłacać kredyt przez kolejne lata.

Zdolność kredytowa − definicja

W polskich przepisach prawnych pojęcie zdolności kredytowej reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe. Definicja zdolności kredytowej brzmi następująco:

Art. 70. 1. Bank uzależnia przyznanie kredytu od zdolności kredytowej kredytobiorcy. Przez zdolność kredytową rozumie się zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie. Kredytobiorca jest obowiązany przedłożyć na żądanie banku dokumenty i informacje niezbędne do dokonania oceny tej zdolności.

Sprawdzenie zdolności kredytowej przez bank

Wiedząc już, co to jest zdolność kredytowa, warto dowiedzieć się również, jak wygląda proces jej sprawdzania i obliczania przez bank.

Pierwszym krokiem w sprawdzaniu zdolności kredytowej przez instytucję bankową jest weryfikacja tożsamości potencjalnego kredytobiorcy. Próby wyłudzania kredytów na fałszywe lub skradzione dane wymagają od instytucji bankowych rzetelnej weryfikacji danych. 

Biuro Informacji Kredytowej

Jednym z etapów w banku jest sprawdzenie, czy dana osoba w ogóle posiada historię kredytową. Instytucja może uzyskać takie informacje m.in. za pomocą BIK, czyli Biura Informacji Kredytowej. Jeśli historia kredytowa istnieje, kredytodawca sprawdza, jaki jest limit kredytowy tej osoby oraz ile aktualnie jest winna innym bankom. 

Jeśli z kolei ubiegający się o kredyt hipoteczny nie ma historii kredytowej, bank musi dowiedzieć się, czy potencjalny klient ma jakąś historię finansową.

Czynniki wpływające na zdolność kredytową

Istnieje wiele sposobów sprawdzenia czyjejś zdolności kredytowej przez bank. Oprócz samej historii kredytowej weryfikuje się również:

• wielkość przychodów (z różnych źródeł),
• koszty utrzymania,
• inne zobowiązania kredytowe,
• forma zatrudnienia,
• wkład własny,
• przewidywania dotyczące możliwości spłaty zobowiązania.

Każdy z tych czynników może być wykorzystany do podjęcia decyzji przez bank, czy potencjalny kredytobiorca powinien otrzymać pożyczkę. W związku z tym, oprócz wypełnienia wniosku o kredyt, banki często wymagają również załączenia np. zaświadczenia o dochodach, akty notarialne innych nieruchomości, kserokopia umowy o pracę itd.

W niektórych bankach do zdolności kredytowej wliczają się również takie informacje, jak:

• wiek,
• stan cywilny,
• wykształcenie.

Ocena zdolności kredytowej

Ocena kredytowa to mechanizm szacowania i przedstawienia zdolności kredytowej konkretnej osoby, która ubiega się o pożyczkę. Każda instytucja bankowa może kierować się własnymi zasadami, procedurami oraz polityką ryzyka, przez co nie w każdym banku będziemy mieli taką samą zdolność kredytową.

Taka wartość czy wynik procentowy może być obliczany na podstawie szeregu czynników, do których mogą zaliczać się:

• Informacje o rodzajach kredytów udzielonych konkretnej osobie fizycznej oraz łączna kwota takowych zobowiązań;
• Czas od ostatniej spłaconej raty;
• Rodzaj i numer kont bankowych z saldami;
• Zapytania o nowy kredyt w ciągu ostatniego roku;
• Historia płatności w ciągu ostatniego roku lub kilku miesięcy;
• Rodzaje i liczby ostatnich wniosków kredytowych.

Jak sprawdzić swoją zdolność kredytową (samodzielnie)? Jak obliczyć zdolność kredytową?

Samodzielne sprawdzanie zdolności kredytowej jest najczęściej możliwe przy pomocy kalkulatorów udostępnianych przez banki lub serwisy finansowe.

Zazwyczaj w tego typu narzędziach wpisuje się:

• Łączny dochód netto;
• Inne zobowiązania (np. łączna wartość rat z innych kredytów);
• Limity na kartach kredytowych;
• Koszty utrzymania i życia;
• Liczbę osób zamieszkujących w gospodarstwie.

W zależności od tego, jaka sprawdzana jest zdolność kredytowa, hipoteczny lub gotówkowy kredyt wylicza się na podstawie tego, jaką wartość kredytu chcemy zaciągnąć oraz na ile rat chcielibyśmy tę kwotę rozłożyć.

Od czego zależy zdolność kredytowa?

Zdolność kredytowa jest miarą zdolności osoby do spłacania długów. Trzy główne czynniki, które wpływają na zdolność kredytową, to dochód, dług i historia spłaty.

Przyjmuje się zasadę, że im wyższe dochody potencjalnego kredytobiorcy, tym lepsza będzie zdolność kredytowa. Pomimo tego, jeżeli ubiegający się o kredyt ma wiele zadłużeń w innych instytucjach, taka sytuacja wpływa negatywnie na zdolność kredytową. 

Jeżeli przez dłuższy czas kredytobiorca spłaca raty i odsetki w terminie, może to zwiększyć jego zdolność kredytową i pomóc zakwalifikować się do pożyczek czy kredytów o lepszym oprocentowaniu.

Jak poprawić zdolność kredytową?

• Zwiększenie osiąganego wynagrodzenia;
• Wyższa kwota wkładu własny;
• Wydłużenie okresu spłaty kredytu;
• Rezygnacja z posiadania karty kredytowej;
• Wniosek o udzielenie kredytu z innym kredytobiorcą.

W sprawdzeniu, obliczeniu oraz poprawie zdolności kredytowej, a także w wyborze najkorzystniejszej oferty na pożyczkę, z pewnością pomoże sprawdzony i zaufany doradca kredytowy.