Ogrzewanie domu – koszty, rodzaje i wpływ na środowisko

Efektywne ogrzewanie domu jednorodzinnego jest podstawą naszego zdrowia, komfortu termicznego oraz oszczędności – większość naszych wydatków eksploatacyjnych w sezonie zimowym jest związana z energią cieplną. Jednak wybór odpowiedniego urządzenia oraz paliwa, może sprawiać wiele trudności. Na co należy zwracać uwagę podczas wyboru instalacji grzewczej do domu?

Dobór odpowiedniego urządzenia do ogrzewania domu

Na rynku istnieje wiele urządzeń przeznaczonych do ogrzewania domu. Różnią się one od siebie wieloma czynnikami, m.in. systemem grzewczym oraz rodzajem paliwa, na jakie są zasilane.

W zależności od budynku, odpowiedniego doboru mocy powinien dokonać zewnętrzny audytor lub osoba wykonująca projekt instalacji. Wezmą oni pod uwagę m.in. grubość ścian, rodzaj okien (współczynnik przenikalności) oraz ilość mostków termicznych. Na podstawie tych danych dokładnie obliczą nasze zapotrzebowanie na energię cieplną. Skorzystanie z usług doświadczonego specjalisty nie tylko pozwoli nam łatwiej zorientować się na rynku dostępnych urządzeń grzewczych, ale również pomoże uniknąć zakupu niedopasowanej instalacji CO.

Odpowiednia temperatura w domu jest zależna od naszych osobistych preferencji oraz stanu zdrowia, jednak zaleca się, aby oscylowała ona w granicach 18 – 22 ℃. Gwarantuje to nam dobre samopoczucie oraz nie wywołuje skrajnych odczuć wychłodzenia lub przegrzania. Pamiętajmy, że choć ogrzewanie domu wydaje się błahostką, często to właśnie nieumiejętny dobór paliwa, częstotliwość podkładania lub nieodpowiednia moc zainstalowanego urządzenia, mają wpływ brak odczuwalnego komfortu termicznego pomimo dużej ilości zużytego opału. A to z kolei przekłada się na wysokie rachunki.

Kupując nowe urządzenie należy więc dokładnie zapoznać się ze specyfikacją sprzętu, instrukcją obsługi oraz zaleceniami producenta, dzięki czemu łatwiej będzie nam opanować sztukę efektywnego ogrzewania.

Ogrzewanie domu przyjazne dla środowiska

Z roku na rok coraz więcej mówi się o smogu i jego szkodliwym wpływie na nasze zdrowie. Sprawia to, że producenci urządzeń grzewczych są zobowiązani do przestrzegania zasad ujętych w europejskich dyrektywach. Z tego powodu, w roku 2020, wprowadzony zostanie zakaz sprzedaży kotłów klasy V lub niższej, na rzecz instalacji grzewczych spełniających kryteria EcoDesign. Jeśli więc jesteśmy na etapie projektowania domu, warto wziąć pod uwagę nowe przepisy, aby uniknąć sytuacji montażu urządzenia, które za dwa lata zostanie wycofane ze sprzedaży.

Wybór odpowiedniego urządzenia nie tylko korzystnie wpłynie na nasz budżet, ale przyczyni się również do walki ze smogiem. Pamiętajmy, że wbrew powszechnej opinii, to właśnie gospodarstwa domowe (88%) oraz transport (6%) należą do głównych przyczyn przekraczania norm pyłów zawieszonych, m.in. PM2,5 i PM10, w sezonie grzewczym. Przemysłowe kotłownie i elektrownie z uwagi na restrykcje wynikające z dyrektyw Unii Europejskiej, są zaopatrzone m.in. w nowoczesne filtry oraz instalacje odsiarczania spalin, dzięki czemu szkodliwe substancje nie przedostają się do powietrza. Szacuje się, że ich udział w globalnym problemie ze smogiem wynosi 2%.

Odpowiedzialne, czyli ekologiczne ogrzewanie domu jest nie tylko wyborem nowoczesnego urządzenia, ale również przestrzeganiem zasad dotyczących wyboru wysokiej jakości paliwa. Decyzja o instalacji niskoemisyjnego kotła CO lub pompy ciepła, ma duży wpływ na redukcję zanieczyszczeń środowiska. Obecna technologia pozwala nam na tzw. czyste ogrzewanie, czyli możliwość kontrolowania efektów za pomocą smartfona oraz monitorowania bieżących oszczędności względem konwencjonalnych, czyli tradycyjnych instalacji.

Rodzaje ogrzewania domu

W zależności od rodzaju urządzenia oraz paliwa, instalacje grzewcze dzielimy na:

• zasilane paliwem stałym – węglowe, pelletowe, drzewne;
• gazowe – kotły zwykłe i kondensacyjne;
• pompy ciepła – gruntowe, wodne, powietrzne, powietrzno-wodne;
• olejowe – jedno i dwufunkcyjne, kondensacyjne, konwencjonalne;
• elektryczne – wykorzystujące podczerwień, panelowe, grzejnikowe;
• hybrydowe – urządzenia łączące ze sobą dwie lub więcej technologii np. kocioł gazowy wraz z pompą ciepła lub ogrzewanie elektryczne zasilane energią wytworzoną w przydomowej instalacji fotowoltaicznej;
• mikrokogeneracje i ogniwa paliwowe – technologia kogeneracji polega na równoczesnej produkcji energii elektrycznej i cieplnej w skojarzeniu. Urządzenie możemy zasilać paliwami gazowymi, biomasą oraz węglem.

Koszty ogrzewania domu

To, jak drogie będzie ogrzewanie domu jest zależne od wielu czynników, również naszych nawyków związanych z dostarczaniem paliwa, czyli tzw. podkładaniem oraz jego parametrami. W zależności od rodzaju instalacji, taryf (w przypadku ogrzewania elektrycznego i gazowego), izolacyjności budynku oraz nominalnej sprawności urządzenia (η), czyli % energii włożonej do otrzymanej, koszty ogrzewania domu (wytworzenia 1 kWh ciepła) wynoszą średnio:

• Ogrzewanie domu gazem ziemnym:

kocioł starego typu (η = 70%) – 0,30 zł
kocioł tradycyjny (η = 90%) – 0,26 zł
kocioł kondensacyjny (η = 106%) = 0,22 zł

• Ogrzewanie domu olejem opałowym:

kocioł tradycyjny (η = 90%) – 0,25 zł
kocioł kondensacyjny (η = 102%) – 0,22 zł

• Ogrzewanie domu węglem:

kocioł na ekogroszek z podajnikiem (η = 85%) – 0,13 zł
kocioł na węgiel kamienny (η = 60%) – 0,17 zł

• Ogrzewanie elektryczne:

grzejniki elektryczne (taryfa: noc/dzień, 50/50) – 0,52 zł

• Ogrzewanie domu drewnem opałowym:

kocioł na drewno opałowe (η = 70%) – 0,18 zł

• Ogrzewanie domu pelletem:

kocioł na pellet (η = 84%) – 0,18 zł

• Ogrzewanie domu pompą ciepła:

pompa ciepła powietrzna (JAZ* = 3,0) – 0,18 zł
pompa ciepła wodna (JAZ = 4,1) – 0,14 zł
pompa ciepła powietrzno-wodna (JAZ = 3,5) – 0,16 zł

*JAZ, czyli współczynnik efektywności pompy ciepła, określa stosunek wykorzystanej energii cieplnej do doprowadzonej energii cieplnej mierzonym w kWh/a.

Jakie ogrzewanie domu jest najlepsze?

• Gaz

To jeden z najczęściej wybieranych rodzajów ogrzewania domu. Głównymi zaletami ogrzewania domu gazem jest brak konieczności ciągłego dokładania opału oraz możliwość utrzymania stałej temperatury w domu. Co więcej, montując w kotłowni piec gazowy, nie musimy obawiać się zanieczyszczenia jej wnętrza. Mamy więc dodatkowe pomieszczenie, które możemy wykorzystać, np. jako pralnię.

Na koszty związane z ogrzewaniem budynku wpływa m.in. typ kotła grzewczego. Wśród pieców gazowych najtańszym i najpopularniejszym rodzajem jest kocioł tradycyjny (od 2 tys. do 7 tys.). Model droższy (ok. 15 tys) i bardziej rozwinięty technologicznie to piec pulsacyjny. Ostatnim z powszechnych modeli jest piec kondensacyjny (od 4 tys. do 9 tys.). Jego technologia pozwala na odzyskiwanie ciepła ze spalin gazowych.

• Węgiel, pellet i ekogroszek

Piece na węgiel, pellet i ekogroszek niosą za sobą jedną wspólną niedogodność – wymagają miejsca, w którym będziemy mogli przechowywać paliwo.

Najpopularniejszym typem kotła co są piece węglowe. Za częstym ich wyborem przemawia cena zakupu (około 2 – 4 tys.) oraz rzadkie przeglądy techniczne. W domach jednorodzinnych najlepiej sprawdzają się kotły nadmuchowe. Długo utrzymują temperaturę w palenisku i mają dobre parametry grzewcze. Ułatwieniem w obsłudze pieca jest podajnik, który sam całodobowo dokłada dawkę paliwa stałego do kotła, dzięki czemu nie trzeba stale kontrolować stanu pieca.

Coraz większym zainteresowaniem cieszą się piece na pellet (paliwo z biomasy). Ich zaletą są niskie koszty eksploatacji oraz posiadanie automatycznych podajników. Cena takiego kotła waha się w granicach od 6 tys. do 10 tys. Piece na ekogroszek wpisują się w trendy ekologiczne. Są łatwe w użytkowaniu, a cena za kocioł i paliwo zbliżona jest do kosztów instalacji i użytkowania pieców na pellet.

• Prąd

Najrzadziej wybieraną opcją jest centralne ogrzewanie elektryczne. Grzejniki są tutaj podłączane bezpośrednio do gniazda elektrycznego, z którego czerpią dużą ilość prądu. Ze względu na wysoką cenę kaloryferów (od 300 zł do 600 zł) oraz drogą eksploatację, niechętnie decydujemy się na ten rodzaj ogrzewania, pomimo że jest ono bezpieczniejsze i zdecydowanie bardziej komfortowe niż chociażby ogrzewanie gazowe. Znacznie częściej wybieramy elektryczne podgrzewacze wody w postaci bojlerów, które zapewniają stały dostęp do ciepłej wody.

Nowoczesne ogrzewanie domu a aranżacja wnętrz

Nowoczesna technika pozwala na kontrolowanie zużycia energii oraz automatyczne dostosowywanie się urządzenia do obowiązujących taryf. Dzięki temu instalacja samodzielnie wybiera (na podstawie danych w zasobach internetowych), które paliwo w danym momencie będzie dla nas efektywniejsze (przy instalacji pompy ciepła z kotłem gazowym). Jednak oprócz działań związanych z ograniczeniem wydatków, równie istotna jest jej współpraca z grzejnikami umieszczonymi w domu.

• Dopasowanie urządzenia do stylu wnętrza

Stare, żeberkowe grzejniki, choć mają w sobie dużo uroku, nie zawsze pasują do nowoczesnych trendów aranżacyjnych. Coraz chętniej decydujemy się na eleganckie rozwiązania, które na pierwszy rzut oka nie przypominają tradycyjnego kaloryfera. Montaż modeli płytowych w dowolnej kolorystyce, pozwala dowolnie dopasować grzejnik do aktualnej aranżacji. Wybór ogrzewania podłogowego całkowicie eliminuje problem zajmowania przestrzeni ściennej przez urządzenia grzewcze.

Bardzo ciekawym rozwiązaniem są tzw. grzejniki panelowe, które wpisują się w minimalistyczny trend aranżacyjny. Cechuje je wysoką wytrzymałość na wilgoć, dzięki czemu mogą być stosowane np. w łazience. Zastosowanie modułów wyciszających pracę urządzenia oraz kratek kierunkowych do wylotu powietrza wpływa na komfort użytkowania oraz szybkość ogrzewania pomieszczenia.

• Funkcjonalność ogrzewania

Wybierając grzejnik, oprócz walorów estetycznych, warto również zwrócić uwagę na specyfikację oraz funkcjonalność. Jeśli jesteśmy zwolennikami częstego wietrzenia mieszkania, warto zdecydować się na model z termostatem pozwalającym utrzymać optymalną temperaturę.

W przypadku, gdy mamy problemy z nawracającą alergią, warto wybrać urządzenie działające w technologii niskotemperaturowej, która zapobiega przypalaniu się kurzu. Można rozważyć również instalację podłogową, która niweluje unoszenie się drobinek kurzu. Dostępne na rynku różne rodzaje ogrzewania domu dają nam możliwość swego rodzaju personalizacji. Możemy jednocześnie zadbać o swoje zdrowie, komfort oraz finanse związane z eksploatacją.

To, czym ogrzewać dom, jest najczęściej zależne od dalszych kosztów eksploatacyjnych oraz ceny zakupu i montażu urządzenia. Pamiętajmy, że wybór droższego modelu, czyli np. pompy ciepła, może wiązać się z niższymi rachunkami przez cały okres użytkowania. Dodatkowo, ekologiczne rozwiązania dbają nie tylko o stan środowiska, ale również o nasze własne zdrowie.