Budowa wędzarni przydomowej
Chęć samodzielnego, zdrowego i naturalnego wędzenia produktów spożywczych, takich jak warzywa, owoce, sery czy mięsa, zachęca do budowy wędzarni przydomowej. Z jakich materiałów ją wykonać oraz jak zbudować wędzarnię, żeby była funkcjonalna, a korzystanie z niej bezpieczne?
Parametry i funkcjonalność wędzarni
Charakterystyczny dym wędzarniczy nie tylko nadaje potrawom niestandardowego smaku i aromatu, ale również przyczynia się do likwidacji większości bakterii oraz grzybów. Proces wędzenia podsusza produkty spożywcze, co przedłuża ich trwałość. Do osiągnięcia takich efektów ważne są odpowiednie warunki wędzenia.
Przyjęto, że optymalna temperatura wędzenia wynosi odpowiednio:
- 16-22°C (do wędzenia na zimno)
- 22-45°C (do wędzenia na ciepło)
- 40-90°C – wieloetapowo (do wędzenia na gorąco)
Bez względu na rodzaj wędzarni (drewniana, murowana lub metalowa), jej układ jest taki sam w każdym przypadku. Muszą znaleźć się w niej podstawowe elementy:
- palenisko,
- kanał dymny,
- komora wędzarnicza,
- komin,
- zadaszenie.
Zasada działania wędzarni jest prosta: drewno opałowe układa się na palenisku, które podczas spalania tworzy dym. Popiół spada pod palenisko, a dym przenosi się do komory dymnej przez kanał kominowy. Produkty spożywcze do wędzenia układa się na ruszcie, siatce lub zawiesza na specjalnych haczykach i sznurkach. Odpowiednia temperatura opala produkty spożywcze, a dym przenika przez nie, wpływając na ich późniejszy smak i aromat.
Najprostsze wędzarnie przypominają poniekąd grille – czyli pojemnik, do którego zamiast węgla czy brykietu wkłada się trociny lub zrębki wędzarnicze, a na jego powierzchni umieszcza się ruszt. Taka podstawowa wersja wędzarni może jednak nie spełnić założonych oczekiwań, dlatego w dalszej części artykułu porady, w jak zbudować wędzarnię z drewna, cegły lub metalu.
Projekt przydomowej wędzarni
Choć budowa wędzarni może być przeprowadzona samodzielnie, to bez właściwego projektu, przygotowania, wiedzy i umiejętności, można popełnić wiele błędów. Zalicza się do nich m.in. niewłaściwa lokalizacja wędzarni, nieodpowiednia wielkość konstrukcji, wadliwa funkcjonalność, zbierająca się wilgoć, straty termiczne, za duża szczelność wędzarni i tym podobne.
Już na etapie projektowania przydomowej wędzarni warto zwrócić się do fachowców. Inwestycja w gotowy projekt pomoże uniknąć błędów konstrukcyjnych, takich jak nagrzewanie się ścianek paleniska czy brak właściwej wentylacji, co prowadzi w konsekwencji do pirolizy (procesu chemicznego, w którym następuje spalanie beztlenowe).
Wędzarnię można uwzględnić w profesjonalnym projekcie ogrodu lub zamówić osobny projekt do tego przedsięwzięcia. Architekt zwróci uwagę nie tylko na konstrukcję wędzarni, ale również na projekt zgodny z wymogami Unii Europejskiej i przepisami przeciwpożarowymi oraz na lokalizację wędzarni czy jej późniejszą eksploatację.
Jak zbudować wędzarnię przydomową krok po kroku?
- Wylanie betonowej wylewki (najlepiej dodatkowo zbrojonej).
- Budowa fundamentów przy pomocy bloczków betonowych, które będą podstawą dla paleniska i całej wędzarni.
- Ułożenie na gotowym fundamencie izolacji w postaci folii lub papy.
- Stworzenie konstrukcji wędzarni (w zależności od wybranego materiału – z drewna, cegieł lub metalu).
- Budowa komór paleniska wędzarni i popielnika.
- Osadzenie rury, która będzie doprowadzać dym do komory wędzarni.
- Stworzenie komory wędzarniczej i zamontowanie haczyków oraz podpór pod pręty bądź kije, na których będą podwieszane produkty spożywcze do wędzenia.
- Budowa komina, dachu i drzwiczek.
Budowa wędzarni drewnianej
Sukcesem w budowie przydomowej wędzarni jest jakość wykorzystanego drewna. Warto postawić na drewno z drzew liściastych, ponieważ w drewnie z drzew iglastych jest znacznie więcej żywicy, co zwiększa czasochłonność i poziom skomplikowania budowy wędzarni z drewna. Wśród najpopularniejszych gatunków drewna do budowy wędzarni znajduje się dąb oraz buk. Należy pamiętać, że drewno musi być całkowite pozbawione wilgoci.
Po budowie wędzarni z drewna ważny jest proces przepalenia konstrukcji, polegającego na przepalaniu pustej komory przez kilka godzin. Dzięki temu z drewnianej wędzarni pozbywa się ewentualnych zanieczyszczeń oraz zapachów.
Ekonomiczną alternatywą do budowy wędzarni jest wykorzystanie drewnianej beczki. Oprócz tego, że taka przydomowa wędzarnia może być wykorzystywana cały rok, to dodatkowo estetyczniej komponuje się ona w ogrodowych aranżacjach.
Budowa wędzarni murowanej
Choć konstrukcja każdej wędzarni jest taka sama, można zdecydować się na najtrwalszy z dostępnych materiałów, czyli cegłę. Budowa wędzarni murowanej wiąże się jednak z większym nakładem czasowym i finansowym. Ogólnodostępne informacje o tym, jak zbudować wędzarnię z cegły, nie zawsze wystarczają do tego, żeby stworzyć odpowiednio szczelną, a zarazem właściwe wentylowaną, bezpieczną i funkcjonalną konstrukcję. W tej kwestii warto zwrócić się do sprawdzonej ekipy budowlanej.
Budowa wędzarni metalowej
Podobnie, jak w przypadku wędzarni murowanej, również w budowie metalowej konstrukcji najlepiej skorzystać z pomocy specjalistów. Największą zaletą metalowych wędzarni jest łatwość w ich czyszczeniu. Warto jednak pamiętać, że metal w gorszym stopniu utrzyma właściwą temperaturę wędzenia.
Jak zbudować wędzarnię: samodzielnie czy z pomocą fachowców?
Samodzielna budowa wędzarni przydomowej jest możliwa, choć wymaga dużych nakładów czasowych oraz finansowych. Bez odpowiedniego przygotowania, wiedzy, umiejętności i narzędzi nie stworzy się wędzarni, która spełni indywidualne oczekiwania przyszłych użytkowników.
Projekt wędzarni, rozwiązania do budowy fundamentów, palenisko, drzwi, ruszt, przewody kominowe, zadaszenie oraz inne istotne elementy wędzarni pomogą wybudować specjaliści świadczący usługi budowlane. Fachowa ekipa doradzi również miejsce montażu wędzarni ogrodowej oraz sposób na jej dalszą eksploatację, czyszczenie oraz konserwację. W efekcie uzyska się bezpieczną, estetyczną i praktyczną w zastosowaniu wędzarnię, z której będzie można korzystać wiele lat.