Jak zbudować ruską banię w ogrodzie?

Ruska bania ogrodowa to coraz popularniejsza forma aktywności i relaksu. Zażywanie kąpieli w gorącej parze wodnej pomaga w odprężeniu, oczyszczeniu umysłu i ciała oraz pozwala spędzić atrakcyjnie czas w towarzystwie lub solo. Jak zrobić ruską banię na terenie własnego podwórka?

Co to jest ruska bania?

Ruska bania to sauna ogrodowa w kształcie drewnianej beczki. Zazwyczaj ma formę domku z dwoma izbami: przygotowawczą (tzw. wypoczywalnia) i właściwą (nazywaną parzelnią; łaźnią). Temperatury w bani często osiągają nawet 90-100°C. 

W porównaniu do klasycznej sauny fińskiej w ruskiej bani ogrodowej wilgotność powietrza jest znacznie wyższa (sięga nawet 90%). Najczęściej źródłem ciepła w ruskiej bani jest piec z kamieniami, które polewa się wodą (lub z kotłem z wodą gotującą się nad rozgrzanymi kamieniami). 

Bania znana również jako banya (ros. баня), przez co powszechnie uznaje się, że to rosyjska odmiana sauny. Słowo „bajnia” ma jednak słowiańskie pochodzenie. Dopiero w XIX wieku zaczęto wiązać ten typ łaźni z tradycją rosyjską. Ruska bania może zatem nadal kojarzyć się z tym państwem, ale obecnie jedynie z nazwy. W Polsce banie były budowane już za czasów Piastów i Jagiellonów, z kolei pierwsze światowe wzmianki o takich łaźniach przypadają już na czasy starożytne. 

Ruska bania to nie tylko pomieszczenie do zażywania kąpieli, ale również miejsce spotkań towarzyskich. Tak było w dawnych czasach, a praktyka ta z powodzeniem została przeniesiona do współczesnego życia. Według tradycji kąpieli zażywano w systemie segregacji płci: mężczyźni z chłopcami lub kobiety z dziewczynkami. Ten aspekt w obecnych czasach został poddany modyfikacji, ponieważ z ruskiej bani chętnie korzysta się wspólnie bez względu na płeć. 

Właściwości zdrowotne ruskiej bani

Ciało poddane działaniu gorącej pary odpręża i oczyszcza się, dlatego seanse w ruskiej bani to świetna forma na relaks oraz zdrową aktywność w gronie przyjaciół.

Kąpiele w ruskiej bani:

• hartują organizm,
• odprężą,
• relaksują,
• poprawiają krążenie krwi i pracę serca,
• poprzez pocenie się pomagają w uwalnianiu toksyn z organizmu,
• wspomagają odchudzanie,
• obniżają ciśnienie krwi.

Ponadto w ruskiej bani praktykuje się masaże suszonymi witkami/wienikami różnych drzew (np. brzozy, dębu, lipy). Proces lepiej rozgrzewa ciało, a niektóre witki uwalniają olejki eteryczne, które służą jako dodatkowa aromaterapia. 

Rozgrzewanie w ruskiej bani ogrodowej można połączyć z późniejszym ochładzaniem organizmu np. w jeziorze, stawie, w basenie lub pod prysznicem, dzięki czemu dodatkowo hartuje się ciało i zwiększa odporność.

W trakcie pocenia się w ruskiej bani z organizmu wydalają się sole mineralne, które po sesji w łaźni należy uzupełnić. 

Ruska bania ogrodowa – zalety

Choć w dawnych czasach celem ogrodowej ruskiej bani było przede wszystkim utrzymanie higieny i cotygodniowe spotkania, to na przestrzeni lat kąpiele w łaźniach urosły do rangi wyjątkowych rytuałów. 

To połączenie żywiołów (ognia, wody i powietrza) w dzisiejszych czasach jest formą odprężenia czy wręcz luksusu, na który mogą pozwolić sobie tylko nieliczni.

Zalety ruskiej bani: 

• Ciekawa forma aktywności;
• Relaks;
• Możliwość zażywania kąpieli solo lub w towarzystwie;
• Właściwości prozdrowotne dla ciała i umysłu;
• Elegancki i praktyczny dodatek w aranżacji ogrodu.

Jak zrobić ruską banię? 

Budowa ruskiej bani zależy od tego, jaką wielkość ogrodowej sauny się przewiduje. Można zdecydować się na budowę obiektu o niewielkim metrażu (np. okrągłej bani o powierzchni około 12 m²) lub zdecydować się na postawienie domku o większych wymiarach, w których znajdą się nawet 2 lub więcej pomieszczeń.

Zastanawiając się, jak zbudować ruską banię w ogrodzie, należy odpowiedzieć sobie na pytanie, czy chce się dokonać tego samodzielnie, czy z pomocą fachowców. Z uwagi na bezpieczeństwo warto zdecydować się na drugą opcję. Należy dokładnie zaplanować całe przedsięwzięcie, zaprojektować saunę ogrodową, zakupić niezbędne materiały (np. do utwardzenia podłoża, izolacji bani, zbudowania wentylacji itd.) oraz wykonać konstrukcję zgodnie ze sztuką budowlaną.

Budowa ruskiej bani krok po kroku + formalności

1. Wybierz miejsce (minimum 10-15 m²).
2. Przygotuj fundamenty/podłoże, żeby było utwardzone i stabilne (np. kostka brukowa).
3. Zaplanuj (a najlepiej zaprojektuj) układ pomieszczeń i wyposażenia (piec, ławki). 
4. Drewno, z którego powstanie konstrukcja, musi być twarde i wytrzymałe. Najlepiej zabezpieczyć je również impregnatem, jeszcze przed budową ruskiej bani. 
5. Konstrukcję warto ocieplić od strony dachu i podłogi.
6. Dach można wykonać z papy, drewna lub gontu bitumicznego.
7. Jako źródło ciepła wybierz piec opalany drewnem, na którym będzie można układać kamienie. Rzadziej wybierane są piece elektryczne. Piec można zbudować samodzielnie, używając cegieł. 
8. W samej ruskiej bani zadbaj o instalację elektryczną (do oświetlenia lub ewentualnie pieca). Do 2-osobowej sauny wystarczy piec 1-fazowy, do większej liczby osób lepiej wybrać piec 3-fazowy. 
9. W trakcie zażywania kąpieli do ruskiej bani musi być dopływ świeżego powietrza oraz system odprowadzania ciepłego i wilgotnego. 

Do budowy ruskiej bani nie potrzeba pozwolenia na budowę. Można zrobić łaźnię bez zgłaszania tego faktu do urzędu ani innych instytucji.

Do najczęstszych błędów w samodzielnej budowie ruskiej bani zalicza się brak odpowiedniej wentylacji oraz instalacji elektrycznej, niewłaściwa izolacja przed wilgocią, brak impregnacji drewna, nieodpowiednio utwardzony grunt. Chcąc uniknąć tych błędów, lepiej powierzyć całość (lub przynajmniej część prac) fachowcom. 

Ruska bania – cena

Koszty budowy ruskiej bani różnią się w zależności od tego, jaki metraż sauny się planuje, jakich materiałów się używa oraz czy zleca się przedsięwzięcie ekipie budowlanej, czy decyduje się na budowę samodzielną.

Średnie rynkowe koszty zrobienia ruskiej bani kształtują się jednak następująco:

• Cena ruskiej bani (gotowej do zakupu i montażu): od ok. 12 000 zł
• Cena budowy ruskiej bani od podstaw: od ok. 15 000 zł do nawet 30-40 tysięcy złotych