Symbole elektryczne na schematach – co oznaczają?

Jak czytać skomplikowane schematy z graficznymi, cyfrowymi i literowymi oznaczeniami, które sporządzane są przez elektryków lub są obecne przy urządzeniach? Symbole elektryczne musi znać każdy specjalista, który zajmuje się przyłączem instalacji czy wykonywaniem obwodów. Dowiedz się, jakie schematy elektryczne wyróżniamy oraz jakie oznaczenia możemy na nich spotkać. 

Dlaczego trzeba wykonać schemat instalacji elektrycznej?

Taki schemat instalacji – wraz z symbolami elektrycznymi – jest niezbędnym elementem planu budowlanego. Używamy coraz więcej elektroniki – nie tylko do oświetlania domu, ale także do użytkowania sprzętu różnego rodzaju. Przez to instalacja elektryczna w domu musi cechować się wysoką wydajnością, aby nie dochodziło do przepięć czy wyłączeń prądu lub ogólnych awarii. Tworzenie instalacji elektrycznej należy rozpocząć od wykonania schematu elektrycznego. Te można podzielić na kilka rodzajów:

• Schemat wyjaśniający – wyjaśnia zasady działania instalacji, urządzeń itp. Jest to tak zwane opracowanie koncepcyjne, które nie daje dokładnych informacji o wszystkich elementach, które są zawarte w układzie. Dzieli się na schemat ideowy oraz funkcjonalny.
• Schemat strukturalny – uproszczony schemat, który pomaga zrozumieć jak działa urządzenie czy instalacja – bez określenia symbolami elektrycznymi wszystkich istniejących elementów i połączeń. Ponadto stosuje się tutaj symbole elektryczne umowne czy rysunki uproszczone.
• Schemat ideowy – przedstawia rozmieszczenie poszczególnych elementów elektronicznych, a ich oznaczenie przedstawia się przy pomocy znormalizowanych symboli polskich norm elektrycznych.
• Schemat montażowy – inaczej nazywany schematem oprzewodowania. Szczegółowo określa wzajemne położenie elementów składowych oraz zaistniałych między nimi połączeń. Inaczej niż wyjaśniający pozwala odczytać rzeczywiste rozmieszczenie połączeń w instalacji elektrycznej. Ponadto zawarte w tym schemacie symbole elektryczne pozwalają określić rodzaj stosowanych przewodów, czy ich przebieg. 
• Schemat rozwinięty – symbole na schematach elektrycznych tego rodzaju są rozdzielone i rozmieszczone i opisują poszczególne części każdego elementu z osobna. Przez co przebieg każdego obwodu na schemacie jest zbliżony do linii prostej. 
• Schemat obwodów – tutaj oznaczenia na schematach elektrycznych opisują wszystkie połączenia między urządzeniami. Dzięki czemu można zrozumieć ich zasady działania.
• Schemat oprzewodowania – pokazuje sposób prowadzenia przewodów.

Schemat elektryczny jest więc rysunkiem czy projektem, który przedstawia urządzenia elektryczne lub instalacje, w których poszczególne elementy określają umowne i znormalizowane symbole graficzne. Połączenia między nimi określone są przy pomocy linii. 

Symbole na schematach elektrycznych – po co się je stosuje?

Symbole w elektryce stanowią mapę określającą rozłożenie instalacji oraz linii kablowych w budownictwie mieszkaniowym, planie zagospodarowania działki, połączenia itp. Na schematach i planach układ ten opisany jest symbolami, co dla elektryka jest jasną wskazówką, jak ma działać czy gdzie ulokowane są poszczególne elementy instalacji. 

Oznaczenia na schematach elektrycznych najistotniejsze są dla elektryków czy budowlańców, którzy zapoznają się na przykład z projektem domu i instalacji elektrycznej. Schematy obwodów elektrycznych muszą znaleźć się na przykład w planie budowy domu jednorodzinnego, aby w razie awarii czy generalnego remontu mieć do nich wgląd. 

Takich symboli jest bardzo dużo, a dobry elektryk musi je znać – a przede wszystkim część z tych najczęściej używanych. Dzięki temu w sposób sprawny zinterpretuje poszczególne elementy i rozłożenie instalacji.

Czy osoby niezwiązane z branżą elektryczną powinny zaznajomić się z symbolami na schematach elektrycznych? Niekoniecznie, ale część oznaczeń polskich norm elektrycznych warto znać. Niektóre użytkowane są w codziennym życiu i odnoszą się do urządzeń powszechnie używanych – pralki, kuchenki gazowej, włączników światła itp. 

Symbole elektryczne na schematach – znaczenie 

Oznaczenia na schematach elektrycznych dzielą się na graficzne i literowe. Te drugie odnoszą się do rodzaju przewodów i połączeń. Te zazwyczaj na schematach elektrycznych oznaczone są liniami.

• L przewód fazowy
• L+ biegun dodatni
• L- biegun ujemny
• PE – przewód uziemiony/ochronny
• D drut
• A aluminium

Elektryk krok po kroku odczytuje zawarte na schemacie zapisy literowe oraz graficzne, co pozwala mu rozeznać się w instalacji elektrycznej czy urządzeniu. 

1. Symbol gniazda 1F + N
2. Symbol gniazda 1F + N + E
3. Symbol gniazda 3F + E
4. Symbol gniazda 3F + N + E
5. Symbol gniazda 3F
6. Symbol uziemienia ogólnego
7. Symbol uziemienia bezszumowego
8. Symbol bezpieczników topikowych trójpolowych
9. Symbol bezpieczników 2
10. Symbol odłącznika bezpiecznikowego
11. Symbol przekaźnika termicznego i magnetycznego
12. Symbol przekaźnika magnetycznego
13. Symbol przekaźnika termicznego
14. Symbol rozłącznika
15. Symbol rozłącznika różnicowego
16. Symbol rozłącznika bezpiecznikowego

To tylko oczywiście niewielka część symboli elektrycznych, które stosowane są przy schematach. Takich oznaczeń używanych przez elektryków i znormalizowanych przez Polski Normy Elektryczne jest tysiące.