Kompostownik domowy – zalety i zastosowanie

Naturalny nawóz do roślin wyprodukowany niskim kosztem w domowych (lub przydomowych) warunkach? To możliwe! Sprawdź, jak zrobić kompostownik domowy lub ogrodowy. Podpowiadamy, jak i z czego zbudować kompostownik, co można kompostować i jak dbać o produkcję naturalnego nawozu, żeby nie wydzielał przykrych zapachów.

Co to jest kompost?

Kompostem nazywa się nawóz organiczny (naturalny), który produkuje się z resztek odzwierzęcych i roślinnych odpadów. Kompostowaniu może podlegać właściwie dowolny materiał biodegradowalny, pochodzący zarówno z upraw rolnych, jak i przemysłu spożywczego czy komunalnego. Przykładem takich odpadów jest np. obornik zwierzęcy, resztki warzyw i owoców, trawa, liście, gałęzie, a nawet osady ściekowe. Ważne, żeby kompost nie zawierał drobnocząsteczkowych kwasów organicznych, ponieważ są one toksyczne dla roślin.

Proces kompostowania zachodzi przez rozkład substancji organicznej przez mikroorganizmy, np. bakterie lub grzyby. Sam przebieg powstawania kompostu zależy od wielu czynników, np. od rodzaju i wielkości odpadów, temperatury powietrza, pH, typów mikroorganizmów itd. Naturalne komposty tworzą zarówno zawodowi ogrodnicy, jak i amatorzy domowych upraw.

Co to jest kompostownik?

Powyższa definicja nawiązuje do odpowiedzi na to, co to jest kompostownik. To pojemnik lub miejsce, w którym przebiega kompostowanie odpadów biodegradowalnych, z których powstaje kompost. Rozróżnia się 3 rodzaje kompostownika:

• Otwarty
• Zamknięty
• Obrotowy/rotacyjny

Kompostowniki można podzielić również na takie ze względu na materiał wykonania:

Kompostownik betonowy

Pojemnik wykonany z płyt betonowych świetnie sprawdza się do kompostu skoszonej trawy, liści czy kwiatów. Znajduje zastosowanie jako przydomowy kompostownik ogrodowy. Zaletami betonowych pojemników jest trwałość materiału oraz odporność na zmienne warunki atmosferyczne.

Kompostownik drewniany

Idealne rozwiązanie dla miłośników naturalnych materiałów. Drewniany kompostownik ogrodowy nie tylko dobrze spełnia swoją funkcję praktyczną, ale również prezentuje się estetycznie. Taki kompostownik z palet lub desek drewnianych można nawet wykonać samodzielnie. Niestety kompostowniki drewniane szybko ulegają zużyciu. 

Kompostownik plastikowy 

Najbardziej ekonomiczna wersja na stworzenie kompostu. Zapewniają szybki rozkład kompostu, ponieważ w plastikowym pojemniku panuje większa temperatura. Takie rozwiązanie pomaga także blokować dostęp deszczu, przy jednoczesnym zapewnieniu dobrej cyrkulacji powietrza. Plastikowe kompostowniki ogrodowe są przede wszystkim lekkie.

Kompostownik metalowy lub z siatki

Solidny stelaż lub szkielet z siatki ocynkowanej to świetny wybór dla osób, które chcą zainwestować w kompostownik na wiele lat. Ścianki mogą być wykonane z blachy, płyty lub innych materiałów (np. kompostownik z siatki może być wypełniony perforowanym tworzywem sztucznym). Taki metalowy kompostownik przydomowy jest odporny na występowanie rdzy, zabrudzenia, zniszczenia czy nawet działanie silnych mrozów.

Kompostownik ogrodowy, czyli prosty sposób na produkcję naturalnego nawozu

Naturalny nawóz jest nie tylko najtańszy, ale przede wszystkim najzdrowszy dla przydomowych upraw. Do ogrodu najlepiej wybrać otwarty lub obrotowy kompostownik. W zależności od aranżacji ogrodu można zdecydować się na kompostownik drewniany, który harmonijnie współgra z naturą i samą ideą kompostowania. Będąc bardziej praktycznym, można jednak zainwestować w nieco trwalsze materiały, takie jak siatka, beton, metal czy plastik.

Najważniejsze, żeby kompostownik ogrodowy mieścił się:

• w zacienionym miejscu,
• na osłoniętym od wiatrów i przepuszczalnym podłożu,
• najlepiej na delikatnym wzniesieniu, żeby nie gromadziła się w nim woda,
• 7,5 metra od granicy sąsiedniej działki,
• 10 metrów od linii rozgraniczającej drogę lub ciągu pieszego,
• 30 metrów od okien i drzwi zewnętrznych.

Zasady kompostowania w ogrodzie:

1. Do kompostownika musi być zapewniony dostęp powietrza, żeby odpady nie gniły.
2. Należy zadbać o właściwą wilgotność kompostu. Przy wysuszeniu nawadniać, a przy zbyt dużym zawilgoceniu dodać suchych odpadów.
3. Kompost powinno się układać warstwowo (najpierw łodygi i gałęzie), następnie odpady organiczne, ziemia i posypywać wapnem, dolomitem lub kredą. Kolejne warstwy dokładane w tym samym schemacie. Po kilku dniach (2-3) należy przełożyć kompost, żeby warstwa wierzchnia znajdowała się na spodzie. Alternatywą do przekładania kompostu jest tzw. starter (szczepionka, która zawiera szczepy bakteryjne). 

Kompostownik domowy we własnych wnętrzach

Kto powiedział, że stworzenie domowego kompostu nie jest możliwe? Dobrze przygotowany kompostownik domowy można trzymać na balkonie, a nawet w mieszkaniu!

Chcąc ograniczyć odpady generowane we własnych czterech kątach, można zdecydować się na stworzenie domowego kompostownika. Jak zrobić kompostownik  palet, beczki, a nawet wiaderka? Wystarczy po prostu znaleźć dowolny pojemnik, który przeznaczymy do procesu kompostowania! Zasady samego kompostowania są podobne do tworzenia nawozu w warunkach ogrodowych (przydomowych). Można wynieść kompostownik na balkon, taras lub trzymać w mieszkaniu, w zacienionym miejscu.

Trzeba jednak pamiętać, żeby nie kompostować odpadów zawierających chemikalia, metalu, plastiku czy szkła. Do kompostownika domowego nie wkładamy również resztek kuchennych w postaci mięsa czy kości. Nie wsypujemy popiołu, resztek budowlanych, pieluch ani podpasek.

UWAGA!

Jeżeli zapach z kompostownika jest uciążliwy, to znaczy, że proces kompostowania przebiega niewłaściwie.

Jak zbudować kompostownik domowy lub ogrodowy?

Wiele osób zastanawia się, czy kompostownik powinien mieć dno. Odpowiadając na to pytanie, przede wszystkim trzeba powrócić do podstaw kompostowania, czyli tego, że podłoże powinno być przepuszczalne, więc dno nie powinno być wykonane z betonu, plastiku czy innych nieprzepuszczalnych materiałów. Na dnie (jako pierwszej warstwie) układa się gałęzie lub liście.

Kompostownik może powstać z dowolnego pojemnika wkopanego w ziemię (kompostownik ogrodowy/przydomowy). Jeżeli decydujemy się na przechowywanie kompostu w domu, wówczas wybieramy pojemnik, który wykładamy kartonem, a następnie (jak wyżej) gałęziami i liśćmi. Możemy zainwestować również w gotowe rozwiązania.

Co nadaje się na kompost?

Odpady ogrodowe:

• Skoszona trawa (dopiero po zwiędnięciu/wysuszeniu);
• Kompost z liści (najlepiej, żeby były przemieszane z różnymi gatunkami i innymi odpadami);
• Pocięte gałęzie drzew i krzewów;
• Chwasty,
• Resztki owoców i warzyw,
• Kora drzewna (rozdrobniona i namoczona);
• Pocięta słoma i siano.

Odpady kuchenne:

• Resztki owoców i warzyw (przemieszane z suchymi odpadami);
• Suche pieczywo (ale nie spleśniałe);
• Zgniecione skorupy jaj oraz rozdrobnione wytłaczanki po jajach;
• Fusy po kawie i herbacie (bez filtrów ani opakowań).

Pozostałe:

• Obornik bydlęcy, świński, kurzy oraz koński;
• Trociny (zalane wodą i wymieszane z innymi odpadami bogatymi w azot).