Punkt rosy – co to jest?

Zbierające się krople na dole szyby okna, wysoki poziom wilgoci w pomieszczeniu, występująca pleśń, grzyby i bakterie na ścianach – te wszystkie czynniki są powiązane z temperaturą punktu rosy. Czym jest punkt rosy? Jak wyliczyć wartość tej temperatury? Co robić, żeby uniknąć przykrych konsekwencji związanych z wystąpieniem tego zjawiska w domu?

Punkt rosy w praktyce 

Temperatura punktu rosy, znana również pod skróconą nazwą „punkt rosy”, jest wartością temperatury, w której rozpoczyna się proces skraplania pary wodnej z powietrza. Zjawisko widoczne jest najczęściej na szybach okien,  drzwiach, a także w ścianach. W życiu codziennym można zauważyć efekt punktu rosy na butelkach napojów gazowanych wyciągniętych z lodówki bądź zamrażarki. Na ich powierzchni pojawiają się krople wody. Punkt rosy wpływa nawet na to, jak wyglądają włosy w zależności od temperatury i wilgotności. To może wyjaśniać, dlaczego jednego dnia włosy są kręcone, drugiego puszą się, a innym razem elektryzują.

Definicja punktu rosy w skrócie sprowadza się do stwierdzenia:  gdy powierzchnia danego elementu osiągnie temperaturę punktu rosy, para wodna zawarta w powietrzu skrapla się.

Przyczyną skraplania się pary wodnej z powietrza może być:

• obniżona temperatura pomieszczenia lub fragmentu ściany, 
• słaba izolacja termiczna pomieszczenia,
• zbyt duża wilgotność powietrza wewnątrz pomieszczenia.

Najczęściej te przypadki występują jednocześnie. Punkt rosy w ścianie można poznać po tym, że w ścianach pojawia się wilgoć, a na ich powierzchni widać pierwsze wykwity pleśni. 

Zastosowanie punktu rosy

Punkt rosy jest wykorzystywany między innymi do budowania i właściwego funkcjonowania wilgotnościomierzy (higrometrów kondensacyjnych). Są to urządzenia stosowane do pomiaru wilgotności powietrza. Zasadę działania zjawiska można przedstawić na podstawie wypolerowanej płytki. Ochładza się ją ogniwem Peltiera do momentu, gdy na jej powierzchni pojawią się krople rosy. Temperatura materiału określa wówczas temperaturę punktu rosy.

Na co wpływa punkt rosy?

Zjawisko punktu rosy można zauważyć podczas skraplania się pary wodnej w domu. Zachodzi głównie w wyniku spadku temperatury wewnętrznej powierzchni przegrody poniżej punktu rosy. W praktyce oznacza to, że niska temperatura powietrza w pomieszczeniu, połączona z wysokim poziomem wilgoci, przyczynia się do wystąpienia kropli wody na oknach, drzwiach i ścianach. To może z kolei prowadzić do rozwoju grzybów i pleśni. Punkt rosy w ścianie i efekty w postaci skażenia powietrza mogą przekładać się na gorsze samopoczucie i zdrowie lokatorów. Do najczęstszych skutków zalicza się bóle głowy, alergie, problemy z oddychaniem i inne.

W takiej sytuacji niezbędne jest nie tylko odgrzybianie domu, ale również usunięcie przyczyny tego stanu. Rozwiązań jest kilka:

• warto podwyższyć temperaturę w pomieszczeniu i utrzymywać ją;
• należy usprawnić wentylację (wietrzenie pomieszczenia, udrożnienie wentylacji, montaż nawiewników okiennych);
• powinno się podnieść temperaturę ściany poprzez jej docieplenie zewnętrzne.

Obliczanie punktu rosy 

Przed zastosowaniem konkretnych rozwiązań, jak odgrzybianie lub osuszanie budynku, należy sprawdzić punkt rosy w przegrodzie zewnętrznej i wewnętrznej. Dzięki temu można zweryfikować, co wpływa na skraplanie się pary wodnej. Pomoże to również określić, czy dana przegroda została prawidłowo zaprojektowana, wykonana oraz zabezpieczona.

Do obliczenia temperatury punktu rosy potrzebna jest wartość temperatury powietrza oraz wilgotności względnej danego pomieszczenia. Wyliczenia należy przeprowadzić dla określonej wartości ciśnienia hydrostatycznego. Można skorzystać z gotowych kalkulatorów, odczytać wynik z krzywej punktu rosy lub powierzyć pracę ekspertom z branży budowlanej.

Wzór na obliczenie punktu rosy przedstawia się następująco:

(źródło: Wikipedia)

Nie można określić uniwersalnej temperatury punktu rosy, ponieważ zależy ona od warunków zewnętrznych i tych panujących w pomieszczeniu.  

Skuteczne zapobieganie rozwojowi pleśni w domu

Wyznaczenie punktu rosy umożliwi skuteczną walkę i zapobieganie skażenia powietrza w domu. Choć to rozwiązanie jest istotne już na etapie budowy domu, to można wyeliminować zjawisko punktu rosy również w trakcie eksploatacji budynku. W związku z właściwym ociepleniem domu, zastosowaniem odpowiedniej wentylacji i utrzymywaniem optymalnej temperatury w każdym pomieszczeniu, można zmniejszyć koszty energii cieplnej oraz ograniczyć wyżej wymienione niepożądane wydarzenia i procesy.