Chwasty w ogrodzie – jak sobie z nimi poradzić?

Chwasty w ogrodzie to niechciane rośliny, które potrafią zniweczyć cały wysiłek włożony w jego założenie i aranżację. Ich zwalczanie to jeden z podstawowych zabiegów pielęgnacyjnych. Czym są chwasty i co zrobić, by się przed nimi uchronić?

Chwasty ogrodowe

Chwasty w ogrodzie to bolączka wielu pasjonatów i amatorów przydomowej zieleni, hodowców oraz rolników. Większość chwastów rozwija się bowiem bardzo szybko i agresywnie, zabierając roślinom przestrzeń potrzebną do wzrostu oraz utrudniając dostęp do promieni słonecznych, wody i zawartych w niej składników odżywczych. W ogrodzie są szczególnie groźne dla młodych roślin, które znajdują się dopiero w fazie ukorzenienia. Chwasty to samosiewy i rośliny dzikie, które mają niskie wymagania i dynamicznie rozprzestrzeniają się na danym terenie. Tym samym utrudniają rozwój innym roślinom.

Warto wiedzieć, że w roślinoznawstwie nie występuje taki gatunek jak chwast. Z botanicznego punktu widzenia są to rośliny segetalne, czyli takie, które żyją w siedliskach na polach, łąkach czy terenach uprawnych. Terminem “chwast” zwykło się określać wszystkie te rośliny, które przez swoje specyficzne właściwości zostały uznane za szkodliwe dla upraw, trawnika, kwiatów i krzewów ozdobnych, grządek warzywnych, a także negatywnie wpływające na estetykę ogrodu.

Podział chwastów

Chwasty można podzielić na dwie klasy, w zależności od tego, ile liścieni wytwarzają w procesie kiełkowania. Warto o tym wiedzieć, by mieć świadomość z czym przyjdzie nam się zmierzyć w czasie odchwaszczania.

Chwasty jednoliścienne

Chwasty jednoliścienne to trawy, u których w okresie kiełkowania pojawia się jeden liścień. Są zagrożeniem dla wszelkiego rodzaju upraw, takich jak pszenicy, pszenżyta, rzepaku, a w przypadku ogrodów przydomowych – warzyw i owoców. Znanymi przedstawicielami tego typu chwastów są perz właściwy, zwany też pełzającym, oraz włośnica sina. Zwalczanie chwastów jednoliściennych odbywa się jesienią, kiedy jest największa szansa na ich skuteczną eliminację, natomiast wiosną przeprowadza się działania uzupełniające.

Chwasty dwuliścienne

Chwasty dwuliścienne w procesie rozwoju wytwarzają dwa liścienie. Stanowią bardzo dużą grupę roślin, które rozprzestrzeniają się zarówno na polach, jak i w ogrodach. Często kwitną, a większość z nich jest na tyle wysoka, że odznacza się wśród roślin ogrodowych oraz na trawniku. Zwalczanie chwastów dwuliściennych nie należy do najłatwiejszych zadań. Bardzo pomocna jest wiedza, z jakim chwastem mamy do czynienia. Dzięki temu pozwala wybrać najlepszą metodę usunięcia niechcianej rośliny.  

Najczęściej spotykane chwasty w ogrodzie

W ogrodzie przydomowym zwykle pojawiają się chwasty dwuliścienne. Należy do nich pokrzywa zwyczajna, czyli z parząca bylina, która lubi pojawiać się wśród krzewów, warzyw uprawnych czy w okolicach płotu i ogrodzenia. Innym często spotykanym chwastem ogrodowym jest gwiazdnica pospolita, szczególnie niebezpieczna dla truskawek. Na rabatach i w warzywniaku zobaczyć można także oset, skrzyp polny, pokrzywę, chwastnicę jednostronną, komosę białą czy żółtnicę drobnokwiatową. Natomiast przedstawicielem typu jednoliściennego najczęściej jest uciążliwy i trudny do usunięcia perz właściwy.

Pojawienie się chwastów na trawniku psuje cały efekt dekoracyjny przydomowej murawy i doprowadza do wyparcia zdrowo rosnącej trawy. Jednym z najpopularniejszych przedstawicieli chwastów trawnikowych jest wszystkim znany mniszek lekarski, który pojawia się wraz z nadejściem wiosny. Ma silny i głęboko osadzony system korzeniowy, a także szybko się rozprzestrzenia. Do innych często występujących chwastów na trawniku zaliczają się również bylica pospolita, babka zwyczajna, szczawik zajęczy, rdest ptasi czy koniczyna biała.

Zwalczanie chwastów w ogrodzie

Tak naprawdę walka z chwastami zaczyna się już na etapie zakładania ogrodu. Teren, który ma zostać pokryty trawą, kwiatami i krzewami ozdobnymi należy przygotować. Oznacza to, że trzeba go dokładnie odchwaścić oraz przekopać, najlepiej dwukrotnie. Należy pamiętać o tym, by usuwać chwasty wraz z korzeniami. Pozostawienie nawet niewielkich fragmentów korzeni może spowodować rozmnożenie niechcianej rośliny.

W zwalczaniu chwastów ważna jest systematyka. Pojawiające się na trawnika, rabatach czy w warzywniaku chwasty należy regularnie usuwać, by nie pozwolić im się rozwinąć. W tym celu możemy skorzystać z wideł amerykańskich, mały wideł ręcznych czy motyki. Wszystko zależy do tego, z jakim chwastem mamy do czynienia. Te, posiadające rozległe i długie korzenie (np. perz) najlepiej usuwać za pomocą wideł. Małe chwasty rosnące pojedynczo bądź kępkami możemy wyrwać ręcznie bądź przy użyciu motyki.

Ściółkowanie gleby

Ściółkowanie to skuteczny sposób na ograniczenie rozwoju chwastów w ogrodzie. Polega na ułożeniu warstwy ściółki, której celem jest odcięcie chwastów od światła, co doprowadzi do ich obumarcia. Jednak jej rola nie ogranicza się tylko do walki z niechcianym zielskiem w ogrodzie. Pomaga utrzymać wilgoć w ziemi, zachować odpowiednie pH gleby oraz chroni przed negatywnym wpływem skrajnych temperatur – zbyt wysokich lub niskich. Do ściółkowania można wykorzystać materiał organiczny (np. korę, pocięte drewno, igliwie, kompost, maty bambusowe) lub nieorganiczny (np. agrowłókninę, włókninę, żwir, drobne kamienie). Wykorzystując ściółkę organiczną należy pamiętać o regularnym uzupełnianiu, gdyż użyty materiał będzie się rozkładał.

Herbicydy – chemiczne usuwanie chwastów

Walkę z chwastami w ogrodzie można przeprowadzić również przy użyciu preparatów chemicznych. Do usuwania chwastów ogrodowych stosuje się herbicydy. Mogą one działać selektywnie, niszcząc tylko rośliny jedno- bądź dwuliścienne, albo totalnie, czyli wszystkie bez wyjątku. Użycie chemicznych środków chwastobójczych powinno być ostatecznością, gdyż takie działanie może nie tylko uszkodzić rośliny ozdobne, ale także niekorzystnie oddziaływać na zdrowie ludzi i zwierząt oraz zatruwać wody gruntowe. Dlatego właśnie po herbicydy najlepiej sięgać w ostateczności i pilnować zasad bezpieczeństwa podczas wykonywania oprysków.  Jeśli sami nie wiemy, jak to zrobić, to warto sięgnąć po pomoc ogrodnika.