Skąd się bierze i jak się pozbyć grzyba ze ściany?

Grzyb na ścianie jest nie tylko wstydliwym problemem, który wpływa na estetykę mieszkania i jego zapach, ale również niesie za sobą wiele zagrożeń dla naszego zdrowia. Najczęściej pojawia się w kuchni i łazience, czyli miejscach szczególnie narażonych na wilgoć, ale zdarzają się również sytuacje, gdy jego obecność zauważamy w niemal każdym pomieszczeniu. Jak usunąć grzyba ze ściany i dlaczego czas w tym przypadku ma tak duże znaczenie?

Przyczyny i etapy powstawania grzyba na ścianie

Problem z grzybami i pleśnią nie dotyczy jedynie starych mieszkań, ponieważ równie często zauważamy je w nowych budynkach, które teoretycznie są dobrze chronione przed pojawieniem się tych nieestetycznych plam. Zagrzybione ściany najczęściej są wynikiem kilku czynników, m.in. złej izolacji budynku, podwyższonej wilgotności powietrza oraz niskiej temperatury otoczenia.

Rozwój grzyba możemy podzielić na kilka etapów:

• Etap pierwszy: zaistnienie odpowiedniego środowiska dla rozwoju grzybów – do rozwoju grzyba dochodzi w momencie, kiedy ściany budynku są wilgotne. Miejscem szczególnie narażonym na skraplanie się wody są tzw. mostki termiczne, czyli newralgiczne części budynku, gdzie dochodzi do nierównomiernego (punktowego) rozłożenia się temperatury lub zalegania kropelek wody. Mostki występują najczęściej w miejscach połączenia konstrukcji budowlanych, a więc na stykach ściany zewnętrznej z dachem, oknem lub balkonu ze stropem.

• Etap drugi: zakażenie – nie wystarczy odpowiednie środowisko, aby na ścianie pojawiły się pierwsze plamy, ponieważ musi jeszcze dojść do zakażenia. Zarodniki lub rozwinięte częściowo grzyby mogą do nas “przywędrować” przez otwarte okno lub wraz z drewnem opałowym bądź konstrukcyjnym (stosowanym podczas budowy domu).

• Etap trzeci: rozrastanie i szukanie pożywienia – grzyby są organizmami, które rozmnażają i rozrastają się w błyskawicznym tempie. Równie szybko przenikają w głąb ścian, w poszukiwaniu pożywki, czyli mikroelementów zawartych w drewnie. Nieproszeni goście od momentu zakażenia rozpoczynają swoje “łowy” i wgryzają się w coraz głębsze warstwy muru, niszcząc przy tym wszystko, co spotkają na swojej drodze.

Czas ma znaczenie

Skoro wiemy, jak dochodzi do rozwoju grzyba na ścianie, nietrudno wysnuć wnioski, że czas ma kluczową rolę w ograniczeniu zniszczeń. Im szybciej zareagujemy, tym mniejsza powierzchnia zostanie zaatakowana, dlatego widząc pierwsze symptomy, nie warto odkładać walki z grzybem na później. Sygnałem ostrzegawczym są plamy przypominające zacieki wodne, żółknięcie ściany lub charakterystyczne fałdy na tapecie. W kolejnym etapie grzyb zaczyna przybierać postać ciemnych plam z wyraźnie zaznaczonym ogniskiem, czyli miejscem, gdzie doszło do zakażenia.

Czym różni się pleśń od grzyba?

Zdarza się, że nieestetyczne plamy są spowodowane atakiem pleśni na ścianie, które w przeciwieństwie do grzybów, nie wnikają w głąb muru. Ich pożywieniem są substancje mineralne, czyli w zasadzie wszystko, co w swoim składzie zawiera minerały (np. farba, kurz, tłuszcz).

Pleśń, choć powierzchowna, również jest szkodliwa dla naszego zdrowia i może powodować ataki kaszlu oraz szereg chorób związanych z układem oddechowym, dlatego nie należy jej bagatelizować. Podobnie jak w przypadku zaatakowania ściany przez grzyby, pleśnie powodują nieprzyjemny zapach w mieszkaniu.

Grzyb na ścianie a wpływ na zdrowie

Grzyby, oprócz tego, że niszczą ściany, mają również negatywny wpływ na nasze zdrowie. Szczególnie narażone na ich działanie są dzieci oraz osoby starsze lub o osłabionym układzie odpornościowym. Długotrwałe przebywanie w pomieszczeniach, gdzie występują charakterystyczne zmiany, może powodować m.in.:

• podrażnienie układu oddechowego, oczu oraz skóry;
• alergię i astmę;
• zmiany nowotworowe;
• problemy z koncentracją;
• obniżenie samopoczucia (nieuzasadnione przygnębienie);
• depresję;
• grzybicę oskrzelowo-płucną;
• nieprawidłowe rozwijanie się płodu;
• zapalenie zatok;
• zapalenie stawów;
• kaszel;
• katar;
• uszkodzenia wątroby i nerek;
• zapalenie zatok.

Grzyby wytwarzają toksyny, m.in. mikotoksyny, które są bardzo niebezpieczne dla naszego zdrowia i życia niemowląt. Ponadto, mają działanie kancerogenne (rakotwórcze), immunosupresyjne (obniżające odporność organizmu) oraz mogą wywoływać zmiany hormonalne.

Z uwagi na szczególnie szkodliwy wpływ na dzieci (zwłaszcza noworodki) związany z zaburzeniem kształtowania się odporności, zaleca się całkowite unikanie przebywania w pomieszczeniach, gdzie znajdują się grzyby i pleśnie oraz usunięcie ich siedlisk jeszcze przed planowaną ciążą.

Jak usunąć grzyba ze ściany?

W zależności od stopnia zainfekowania ściany, usunięcie grzybów może być bardziej lub mniej czasochłonne. W przypadku wczesnego zauważenia zmian pomocne mogą okazać się specjalistyczne środki chemiczne, które mają działanie grzybobójcze.

Zanim jednak zaopatrzymy się w specjalny płyn i sięgniemy po poradniki dotyczące tego, jak się pozbyć grzyba ze ściany domowym sposobem, warto dokładnie rozpoznać gatunek oraz sprawdzić, jak głęboko się znajduje. Możemy pobrać próbkę i zanieść ją do laboratorium lub zamówić wizytę specjalisty, który oceni stopień zainfekowania oraz dobierze odpowiednią metodę zwalczania grzyba. Aby sprawdzić, jak głęboko znajdują się wykwity, możemy delikatnie postukać młotkiem w miejscu zainfekowanej ściany. Jeżeli usłyszymy pusty odgłos, może to oznaczać, że będzie konieczne kucie ściany.

Pamiętajmy, że w przypadku grzybów działanie powierzchowne nie ma większego sensu, dlatego nie należy próbować “zamalować” zmian, ale całkowicie usunąć zakażoną warstwę tynku i muru wraz ze “zdrowym” zapasem na wypadek pozostania pojedynczych zarodków.

Preparaty chemiczne do usuwania grzybów

W sklepach są dostępne specjalistyczne preparaty grzybo- i pleśniobójcze, które mogą być samodzielnie stosowane. Należy jednak pamiętać o bezpieczeństwie, ponieważ środki chemiczne bywają toksyczne i nie powinny mieć kontaktu ze skórą oraz układem oddechowym. Przed ich użyciem należy zaopatrzyć się w odpowiednią odzież, okulary i maskę ochronną. Ściany – przed rozpoczęciem odgrzybiania – powinny być suche, dlatego może być konieczne wykonanie wcześniejszego osuszania murów.

Pamiętajmy, że zanim przejdziemy do usuwania grzyba ze ściany, należy z pomieszczenia usunąć żywność, zwierzęta oraz dziecięce zabawki, które mogłyby zostać włożone do ust. Konieczne jest również dokładne zapoznanie się z instrukcją preparatu, gdzie znajdziemy odpowiednie informacje dotyczące m.in. okresu karencji.

Pomoc specjalisty

Jeśli obawiamy się samodzielnego odgrzybiania lub nie mamy pewności, czy zakupiony środek będzie odpowiedni, warto skorzystać z pomocy doświadczonego specjalisty. Nie tylko unikniemy narażania się na kontakt ze szkodliwymi preparatami, ale również będziemy mieć pewność, że kolonia grzybów zostanie całkowicie usunięta. Pozostawienie nawet jednego zarodnika może skutkować ponownym zainfekowaniem ściany oraz koniecznością głębszego kucia tynków i surowego muru.

Wykonanie izolacji i wentylacji budynku

Jeśli w naszym domu pojawiły się grzyby, najpewniejszym sposobem na uniknięcie ich ponownego rozprzestrzenienia się jest wykonanie izolacji budynku. Ocieplenie ścian nie tylko obniży poziom wilgotności, ale również zabezpieczy mostki termiczne, od których najczęściej zaczyna się problem z zagrzybieniem. Wykonanie termoizolacji wpłynie również na nasz komfort cieplny, samopoczucie oraz rachunki za ogrzewanie.

Przyczyną zawilgocenia może być również nieefektywna wentylacja lub jej brak, dlatego należy pamiętać o częstym wietrzeniu pomieszczeń, wymianie drzwi (jeśli nie posiadają kratki wentylacyjnej) oraz unikać suszenia prania w miejscu, gdzie znajdują się ogniska grzybów i pleśni.