Czym jest uziom fundamentowy i jak powinien być wykonany?

Uziom fundamentowy zabezpiecza instalację elektryczną i odgromową. Polskie prawo budowlane nie narzuca jego montażu w każdym domu jednorodzinnym, ale ze względów bezpieczeństwa i komfortu zdecydowanie warto zainstalować uziom w budynku mieszkalnym. Co ważne – należy o tym myśleć już na samym początku planowania budowy.To dlatego, że jak sama nazwa mówi – uziom umieszcza się w fundamentach. Czym jest, jakie pełni funkcje oraz jak powinien zostać wykonany uziom fundamentowy? Przeczytaj w naszym artykule. 

Uziom fundamentowy – po co się go stosuje?

Bardzo często przy budowie domu popełnia się znaczący błąd. W wielu przypadkach nie zakłada się uziomu fundamentowego, który zabezpiecza instalację elektryczną. Tak naprawdę elektryk powinien pojawić się na placu budowy jeszcze przed wylaniem fundamentów. Dobrze by było, aby był obecny również na końcowym etapie wznoszenia budynku. Ten drobny i stosunkowo tani element, w znacznym stopniu odpowiada za bezpieczeństwo ludzkie i działanie przeciwpożarowe w budynku mieszkalnym. 

Uziom fundamentowy to bardzo ważny element całej konstrukcji domu jednorodzinnego czy innego budynku użytkowego. Przede wszystkim ma pełnić funkcję ochrony przeciwpożarowej i odprowadzać do gruntu niebezpieczne przepięcia. Te mogą pojawić się, gdy instalacja jest wadliwa lub uległa uszkodzeniu lub gdy doszło do wyładowań atmosferycznych. Uziom fundamentowy w razie czego znacznie zmniejsza ryzyko ewentualnych porażeń. 

Ponadto uziom fundamentowy jest skuteczny w razie potężnej burzy, gdyż pełni również funkcję odgromową i przeciwprzepięciową. Dzięki swoim powyższym cechom uziom zapobiega całkowitemu zniszczeniu domowych urządzeń elektrycznych, które podczas przepięcia mogą się spalić. 

Dlaczego uziom fundamentowy jest ważny?

Przede wszystkim ze względów bezpieczeństwa, gdyż chroni przed negatywnymi skutkami wyładowań atmosferycznych czy uszkodzeń instalacji. Natomiast te mogą przyczynić się do powstania pożaru. 

Ponadto montaż instalacji odgromowej, czyli tak zwanego piorunochronu, jest narzucany przez polskie prawo budowlane. Taka ochrona musi koniecznie znaleźć się w budynkach mieszkalnych – zazwyczaj jednak dotyczy to bloków czy kamienic. 

W przypadku domków jednorodzinnych prawo to odnosi się do budynków, które są narażone na wyładowania atmosferyczne. Na przykład są umiejscowione na wzgórzu lub na terenie o zmiennym mikroklimacie. Ponadto taka instalacja odgromowa musi być założona w budynkach, których dach jest łatwopalny. Jednak bez względu na położenie czy umiejscowienie uziom fundamentowy warto, a nawet trzeba założyć w każdym budynku mieszkalnym. 

Rodzaje uziomu fundamentowego

Uziom dzieli się na kilka rodzajów. Najpopularniejsze są uziomy naturalne oraz sztuczne. Dowiedz się, jakie między nimi są różnice. 

• Uziom fundamentowy naturalny – to nic innego, jak pręty, które znajdują się już w fundamencie. Może być zbudowany również z rur wodociągowych. Dzięki temu zyskujemy uziemienie naturalne bez dodatkowej ingerencji. 
• Uziom fundamentowy sztuczny – to pionowo ułożone konstrukcje z prętów stalowych czy metalowych taśm oraz płaskowników. Nie stanowią integralnej części fundamentu. Należy go ułożyć w wytyczonym miejscu. 

Jak zakłada się uziom fundamentowy?

Wykonanie takiego uziomu jest stosunkowo tanie, gdyż zakłada się go w fundamentach. Przy tym jest to rozwiązanie mocne, bardzo trwałe i o prostej konstrukcji. Dzięki czemu sama montaż instalacji nie należy do najtrudniejszych.

Nie trzeba przy układaniu tej instalacji wykonywać dodatkowych prac ziemnych, gdyż uziom układa się w wykopach, które przygotowane są do fundamentów. 

Uziom to nic innego jak stalowe pręty zazwyczaj o średnicy 1 cm, z których tworzy się zwarty pierścień. Poszczególne elementy trzeba ze sobą łączyć – na przykład spawając lub przez spajanie zaciskami.  Ponadto do wykonania uziomu można użyć:

• stali cynkowanej,
• stali węglowej,
• ocynkowanego stalowego ogniwa, 
• prętów miedzianych,
• przewodów miedziowanych,
• bednarki stalowe poddane cynkowaniu ogniowemu,
• linki bimetaliczne.

Łączy się go również za pomocą głównej szyny wyrównawczej lub z prętami, które stanowią piorunochron.

Oczywiście, najprościej, najmniej inwazyjnie i najlepiej zrobić uziom fundamentowy w budynkach, które dopiero powstają. Z tego względu, iż jest to wtedy rozwiązanie tanie i niewpływające na wygląd budynku. 

Jeśli wcześniej uziom nie był wykonany, to można go zamontować na budynku już istniejącym. Jednak będzie to wtedy sprawa bardziej pracochłonna. W takich przypadkach wykonuje się uziom otokowy lub pionowy, ale te wersje są dość kosztowne. 

Ogranicznik przepięć – co to jest i w jakim celu jest potrzebny?

Ogranicznik przepięć stosuje się w instalacji elektrycznej. To urządzenie, które chroni pozostałe elementy instalacji elektrycznej przed uszkodzeniem i przepięciami. Jest istotne zwłaszcza w czasie wyładowań atmosferycznych. Jednak instalacja ogranicznika przepięć nie jest obowiązkowa. 

Rozróżnia się trzy typy ograniczników: typu 1, 2 i 3, zgodnie z normą PN-EN 61643-11. Pierwszy typ to inaczej odgromnik, który służy do ochrony przed przepięciami o wysokiej wartości (na przykład przed piorunami). Najważniejszym elementem takiego ogranicznika przepięć jest iskiernik. Ogranicznik typu drugiego, czyli ochronnik, zabezpiecza przede wszystkim odbiorniki elektryczne. Trzeci typ redukuje już powstałe skutki przepięć. 

Ponadto ograniczniki przepięć klasyfikujemy według funkcji. Wyróżniamy więc ograniczniki:

• odcinające,
• ograniczające,
• kombinowane.

Uziom fundamentowy czy ograniczniki przepięciowe powinny wpisywać się w plan budowy domu. Te stosunkowo tanie elementy nie zaważą zbytnio na ostatecznych kosztach budowy domu jednorodzinnego, a na pewno przyczynią się do znacznego zwiększenia bezpieczeństwa w razie gwałtownych wyładowań atmosferycznych czy przepięć. Te z kolei mogą prowadzić nie tylko do całkowitego uszkodzenia mienia, ale mogą zaważyć na zdrowiu i życiu. Dlatego też koniecznie trzeba w pierwszej kolejności skonsultować się z elektrykiem oraz zaplanować z nim instalację uziomu fundamentowego.